Dostawca wody odpowiada za jakość wody dostarczanej z sieci wodociągowej do wodomierza głównego. Za wodomierzem głównym zaczyna się instalacja wewnętrzna, za którą odpowiedzialny jest zarządca lub właściciel budynku.
Jakość wody w instalacji wewnętrznej zależy od:
- stanu technicznego instalacji wewnętrznej,
- jakości materiałów, z których wykonana jest instalacja wewnętrzna,
- czasu stagnacji wody czyli trwania wody w bezruchu,
- temperatury (wysoka temperatura i dłuższy czas bezruchu wody to warunki sprzyjające rozwojowi bakterii).
Pogorszenie jakości wody w instalacji może nastąpić na skutek:
- zwrotnego przepływ wody zużytej,
- zastosowania nieodpowiednich materiałów,
- stagnacji wody w instalacji czyli bezruch wody,
- stosowania filtrów wody na instalacji wewnętrznej to warunki sprzyjające rozwojowi bakterii
- nieodpowiedniej lub niewystarczającej konserwacji instalacji wewnętrznej.
Instalacje w budynku należy:
- systematycznie poddawać sprawdzaniu, konserwacji i koniecznym naprawom,
- w sytuacjach długich przestojów wody w instalacji wewnętrznej, awarii sieci
lub instalacji wodociągowej, powinny być przeprowadzane płukania instalacji.
Postępowanie w przypadku:
- wystąpienia zanieczyszczenia wody w instalacji wodociągowej – należy przeprowadzać płukania instalacji wewnętrznej,
- zanieczyszczenia mikrobiologicznego – konieczne jest przeprowadzenie dezynfekcji i płukania sieci wewnętrznej,
- degradacji stanu technicznego przewodów – należy je wymienić.
Zwrotny przepływ wody zużytej.
Szczególnie zagrożone przepływem zwrotnym są połączenia instalacji wodociągowej z innymi instalacjami np.: połączenia instalacji wewnętrznej z instalacją z własnego ujęcia wody, połączenia z instalacją centralnego ogrzewania, klimatyzacją i urządzenia sanitarne zasilane wodą z odpływem do kanalizacji. Aby zapobiec przed przepływem zwrotnym należy stosować odpowiednie zabezpieczenia, dobrane w zależności od parametrów technicznych (np. ciśnienia w instalacji), takie jak przerwy powietrzne, izolatory przepływu, zawory zwrotne antyskażeniowe.
Zgodnie z § 113 ust. 7 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, każda instalacja wodociągowa powinna być wyposażona w urządzenia zapobiegające cofaniu się zanieczyszczonej wody do sieci wodociągowej, czyli zawory antyskażeniowe.
Zastosowania nieodpowiednich materiałów.
„Wyroby zastosowane w instalacji wodociągowej powinny być dobrane z uwzględnieniem korozyjności wody, tak aby nie następowało pogarszanie jej jakości oraz trwałości instalacji, a także aby takich skutków nie wywoływało wzajemne oddziaływanie materiałów, z których wykonano te wyroby”
Instalacje wodociągowe można wykonywać wyłącznie z materiałów posiadających aktualne atesty higieniczne wydawane przez jednostki uprawnione np. w Polsce jest to Państwowy Zakład Higieny. Atest jest wymagany nie tylko dla przewodów, złączek czy armatury, ale także dla innych materiałów kontaktujących się z wodą, takich jak uszczelnienia, kleje, farby.
Stagnacja wody w instalacji.
Stagnacja wody w instalacji czyli czas trwania wody w bezruchu, może pogorszyć jakość wody poprzez wzrost stężenia substancji rozpuszczonych, zawieszonych (mętności) oraz rozwój bakterii. Stopień pogorszenia jakości zależy od stanu technicznego oraz materiałów, z których wykonana jest instalacja oraz składu wody z sieci wodociągowej. Pogorszenie jakości wody będzie tym większe im wyższa jest temperatura i dłuższy czas przestojów wody. Instalacje po okresach bezruchu wody, z których korzysta się rzadko lub przez krótki okres, ze względów higienicznych powinny być, po wykorzystaniu odizolowane lub przepłukane przed ponownym ich uruchomieniem. Przewody niewykorzystywane należy odłączyć od instalacji wodociągowej.
Warunki sprzyjające mikrobiologicznemu zanieczyszczeniu wody.
Instalacje wodociągowe, niezależnie z jakiego materiału są wykonane, narażone są na tworzenie się osadów tlenku żelaza lub biofilmu (cienkiej warstwy osadu biologicznego). Biofilm powstały na wewnętrznych powierzchniach instalacji wodociągowych stanowi źródło zanieczyszczenia mikrobiologicznego wody, które wpływa na pogorszenie własności organoleptycznych, czyli barwy, mętności, smaku i zapachu wody. Możemy wyróżnić dwa rodzaje takich osadów: mineralne i korozyjne. Osady mineralne, czyli rozpuszczone minerały, znane jako sole twardości zawiera każda woda. Mają one korzystny wpływ na zdrowie (np. wapń i magnez), ale mogą również odkładać się w rurociągach w postaci tzw. kamienia. Osady korozyjne powstają głównie w postaci narostów tlenku żelaza – to one oderwane od podłoża zabarwiają na kolor żółty lub rudy wodę w kranie. Nieakceptowaną przez konsumentów barwę wody powodują najczęściej jony metali żelaza i manganu, które wytrącając się, zwiększają jej mętność.
Wpływ na jakość wody domowych urządzeń do „doczyszczania”:
Jakość wody dostarczanej przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne musi spełniać normy zgodne z aktualnie obowiązującymi przepisami. Stałe kontrolowanie jakości wody prowadzone przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne pozwalają na dostarczanie odbiorcom wody spełniającej wymogi prawne. Woda z sieci wodociągowej jest zdrowa i nie wymaga dodatkowego uzdatniania za pomocą filtrów domowych. Woda dostarczana na obszarze działania Miejskich Wodociągów i kanalizacji Sp. z o.o. w Kołobrzegu ma bowiem bardzo dobre parametry, reguluje je zresztą prawo polskie i unijne. Można ją pić bez przegotowywania. Zawiera też mikroelementy, takie jak magnez czy wapń. Używanie filtrów prowadzi do ich usunięcia z wody. Wszystkie związki w normalnych warunkach, czyli potwierdzoną jakością wody, są niewidoczne, bez smaku i zapachu.
Domowe uzdatnianie wody może przynieść odwrotne skutki niż oczekiwane. W filtrach mechanicznych na wymiennych wkładach zatrzymywane są zanieczyszczenia mechaniczne i biologiczne. Zatrzymane osady powodują zabarwienie wkładu filtra, a bakterie w ciemnym i wilgotnym wnętrzu filtra mają doskonałe warunki do namnażania się. Jeżeli wkład jest zbyt rzadko wymieniany lub używany nie częściej niż raz na 8 godzin powstaje w nim środowisko dogodne dla rozmnażania się bakterii, które mogą wtórnie zakazić wodę.
Filtry zatrzymują nie tylko zanieczyszczenia mechaniczne, ale także związki chemiczne naturalnie występujące w wodzie, niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego. W ten sposób woda zostaje wyjałowiona ze składników mineralnych i tym samym nie spełnia norm wody zdatnej do spożycia przez ludzi.
Filtry odwróconej osmozy nie powinny być w ogóle stosowane w użytku domowym. Woda przefiltrowana przez tego typu filtry używana jest w laboratoriach chemicznych do ściśle określonych celów.
Zamontowany filtr nie stanowi zwiększenia bezpieczeństwa zdrowia czy higieny. Poprawia jedynie pewne właściwości organoleptyczne wody.
Jednocześnie wyjaśniamy przyczyny zabrudzenia zamontowanego filtra. Aby woda była zdatna do picia musi zawierać określone ilości minerałów i związków chemicznych. Dlatego jej przesyłanie rurociągami powoduje tworzenie naturalnych osadów np. w postaci biofilmu na rurociągach z tworzyw sztucznych lub tzw. naturalne zarastanie rurociągów żeliwnych.
Domowe urządzenia do „doczyszczania” wody, nieodpowiednio dobrane lub niewłaściwie eksploatowane mogą powodować wtórne zanieczyszczenie wody w instalacji. Ich niewłaściwie zastosowane może wpływać na np. wzrost zanieczyszczenia mikrobiologicznego, korozyjność wody lub odkładanie się osadów na skutek spadku ciśnienia wody. Przykładem takiego niewłaściwego zastosowania jest zamontowanie filtru z węglem aktywnym przed odcinkami instalacji wykonanymi z miedzi, co będzie powodować przechodzenie jonów miedzi do wody. W takiej sytuacji wzrasta barwa wody, odczuwalny jest gorzki metaliczny posmak, a w rezultacie może nastąpić przekroczenie dopuszczalnego stężenia miedzi w wodzie.
Zalecenia eksploatacji instalacji wewnętrznej:
- Instalacje wewnętrzne należy utrzymywać w dobrym stanie poprzez wymianę niesprawnej armatury, eliminowanie przecieków oraz odłączanie/likwidowanie nieczynnych odcinków instalacji.
- Powinno się zlecać konserwację i kontrolę urządzeń zabezpieczających przed przepływem zwrotnym.
- Należy regularnie płukać i czyścić instalację wewnętrzną, a w razie konieczności ją wymieniać. Wymiana instalacji powinna być prowadzona całościowo – aby nie pozostawiać starych fragmentów, które mogą stanowić potencjalne źródło wtórnego zanieczyszczenia wody.
- Pamiętać o regularnych kontrolach stanu technicznego, w tym czyszczeniu i dezynfekcji zbiorników na instalacji wewnętrznej takich jak: zbiorniki hydroforowe, zbiorniki pośrednie strefowe, zasobniki ciepłej wody.
- Pamiętać o konieczności czyszczenia perlatorów, wylewek baterii umywalkowych i prysznicowych – w celu usuwania osadów z filtrów siatkowych zabezpieczających armaturę.
- Przynajmniej raz w roku dokonać konserwacji zaworów odcinających przed i za wodomierzem głównym poprzez kilkukrotne zamknięcie i otwarcie zaworów
- Ważne jest usuwanie nieszczelności w obrębie armatury czerpalnej – wymiana uszczelek, wężyków, zaworów.
- Nie łączyć instalacji wewnętrznych z instalacjami z własnych ujęć wody,
- W większych obiektach np. zamieszkania zbiorowego należy okresowo badać jakość wody w wybranych punktach na wewnętrznej instalacji wodociągowej.
- Należy zapobiegać wzrostowi temperatury zimnej wody poprzez zachowanie odpowiednich odległości pomiędzy przewodami zimnej wody i ciepłej wody oraz stosowanie izolacji termicznej instalacji ciepłej wody.
- Należy utrzymywać temperaturę ciepłej wody użytkowej w punktach czerpalnych, nie niższą niż 55˚C i nie wyższą niż 60˚C.
- Należy przeprowadzać okresową dezynfekcję termiczną instalacji ciepłej wody użytkowej przy temperaturze wody nie niższej niż 70˚C.